[:nl]
Arachnofobie – De spin als een symbool van angst: Is het biologisch of cultureel bepaald, of geen van beiden?
– door Hans Cools
Als tarantula hobbyisten worden we allemaal geconfronteerd met ‘arachnofobie’. Bovendien ben ik zelfs reeds persoonlijk beledigd geweest omdat ik spinnen houd en kweek. Het volstaat om een foto van een spin op sociale media te delen, om vervolgens ontelbaar veel reacties te krijgen die in de lijn liggen met ‘Eik, hoe kun je met zoiets in hetzelfde huis leven?’ en ‘Dat is afschuwelijk. Ik blokkeer uw foto’s onmiddellijk.’. Ik heb me altijd afgevraagd of deze reacties verantwoord zouden zijn als mensen dezelfde reacties zouden geven op foto’s van honden en katten? Nee hoor, met zo’n reactie word je publiekelijk gekruisigd, omdat je respect moet tonen voor de dieren van vrienden en kennissen. Waarom gaat deze regel niet op voor spinachtigen? Wat maakt dat onze spinachtigen dezer dagen gedemoniseerd worden? Is het altijd zo geweest, of is het slechts iets van deze tijd? Heeft dit een evolutionaire reden, of verzinnen we maar wat? In dit artikel zal ik trachten een antwoord op deze vragen te formuleren.
Oh, om er zeker van te zijn dat ik niet gekruisigd word na deze paragraaf: Ik heb zelf ook een hond, die ik doodgraag zie, en katten zijn ook fantastisch!
WAT IS ARACHNOFOBIE?
Laat ons eerst en vooral eens beginnen met de term ‘arachnofobie’ onder de loep te nemen. De Oxford English Dictionary omschrijft het woord als “an extreme or irrational fear of spiders” of “een extreme of irrationele angst voor spinnen”. Merriam-Webster verklaart arachnofobie als zijnde een “pathologische angst of afkeer van spinnen”. Het is opvallend dat hier de term “pathologisch” gebruikt wordt, hetwelk duidelijk impliceert dat arachnofobie slechts door een medische diagnose kan worden bevestigd. Het lijkt er dan ook op dat we de term een beetje te vaak gebruiken. Een afkeer van spinnen is lang geen arachnofobie, waar het onwel worden, ademhalings- en hartproblemen, zweet- en paniekaanvallen, bewustzijnsverlies, enz. ten gevolge van het zien van spinnen of het idee dat ze in de buurt zijn (door het zien van spinnenwebben bv) wel onder de noemer valt. In extreme gevallen kunnen sommige mensen zelfs gelijkaardige symptomen vertonen bij het zien van een afbeelding van een spin. Mensen die aan arachnofobie lijden zullen fysieke symptomen laten zien.
MEEST ALGEMENE FOBIE?
Volgens een Duitse studie (Schmitt, 2009), lijdt tussen 3.5 en 6.1% van de wereldbevolking aan arachnofobie. Met meer dan 7 miljard mensen op de wereld, betekent dit dat er gemakkelijk honderden miljoenen mensen aan arachnofobie lijden. Dit nummer is, zacht uitgedrukt, verbazingwekkend! Ikzelf deed een kleine test. Ik zocht naar “meest algemene fobie” op Google. Alleen al op de eerste pagina, waren in alle zoekresultaten -ja, ALLE zoekresultaten- lijsten te zien waarin arachnofobie in de top 10 stond. In de meeste gevallen was arachnofobie zelfs de gedoodverfde nummer 1. Hoezeer niet alle bronnen van wetenschappelijke aard waren, geeft dit resultaat wel een duidelijk beeld over de perceptie die we er als mens op deze fobieën, en in het bijzonder arachnofobie, op nahouden.
DE SPIN ALS EEN SYMBOOL VAN ANGST
Het lijkt er sterk op dat er maar weinig dieren zijn zoals spinnen die bij mensen in zulke mate irrationele angst en afkeer veroorzaken. Het lijkt absurd dat noch de grootte, noch het gevaar van het dier -op enkele uitzonderingen na- de angst- en paniekrespons dat de spin veroorzaakt verantwoordt. Wat rest, is niet meer dan de uitstraling die menig mens naar adem doet happen. De oude medische term “hysterie” is hier niet misplaatst, en gezien de grootte van de groep die het treft, zou “massahysterie” beter tot zijn recht komen.
Volgens ‘Bitten in the Soul’ (Magialavori, 2005), heeft de mens altijd de fantasie gekoesterd om ten prooi te vallen van de spin, hetwelk weliswaar een absurde vervorming van de biologische werkelijkheid is. Deze fantasieën omvatten de perceptie van bedreiging en verraderlijkheid; gevangen worden in het web van de spin. Hij benoemt evenwel het belang van het vrouwelijke geslacht in de spinnenwereld als een fundamenteel punt van buitengewoon belang. Magialavori interpreteert het prille levensbegin van spinnen in ons onderbewustzijn als de slechte moeder van wie elk kind bang is en werpt hiermee een knipoog naar Freud en psychoanalyticus Karl Abraham. Het biologische feit dat een volwassen man significant kleiner is dan de vrouw, verklaart waarom copulatie als levensbedreigend kan worden aanschouwd. Misschien zijn al deze fantasieën een vroege, al dan niet bewuste expressie van de angst voor de vrouw in een door mannen gedomineerde wereld? Verder is er het krachtige symbool van gevangenschap. De spin beschikt namelijk over de macht de autonomie van haar prooi te ontnemen alvorens tot het doden ervan over te gaan.
CULTURELE UITBEELDING VAN SPINNEN
Daar het in de 18e en de 19e eeuw reeds werd beschreven, weten we dat arachnofobie geen hedendaagse gedachte is. Maar kunnen we ook verder terug gaan dan dat? Laat ons samen kijken naar enkele culturele uitbeeldingen van spinnen en hoe ze toendertijd hun plaats en rol in de maatschappij kregen. Bij het verzamelen van informatie werd algauw duidelijk dat spinnen door de geschiedenis heen reeds vele culturele waarden werden toegekend. Ze stonden symbool voor meer dan alleen angst. De spin en haar web kunnen worden teruggevonden in mythologische fabels, spirituele en occulte afbeeldingen, kosmologie, oude mondelinge tradities, enz.
EEN SAMENVATTING
• In Oud-Egypte stond was de spin verbonden met de godin Neith als symbool voor de “wever van het lot”. Deze link gaat verder tot Ishtar (Babylonië), Athena (Griekenland) en later Minerva (Rome).
• In de Grieks-Romeinse mythologie was Arachne een bekwame menselijke wever die schreeuwde dat ze een betere weefster dan Minerva was. Minerva (als Athena) was, onder andere, de godin van het weven. Arachne weigerde te erkennen dat ze haar vaardigheden van Minerva kreeg. Volgens Ovid was de godin zo jaloers op het door Arachne gemaakte prachtige tapijtwerk, dat ze het tapijtwerk vernielde, Arachne in het gezicht sloeg en haar in een spin veranderde. Deze mythe verklaart evenwel de herkomst van “Arachnide” in biologie en taxonomie.
• In de Afrikaanse mythologie kan de spin zowel als scheppende godheid en als “bedrieger” opduiken, resulterend in allegorische verhalen die een morele les leren.
• Inheemse Amerikaanse culturen laten evenwel de spin als bedrieger opmerken, gekend onder verschillende namen, en als de godheid ‘Spider Grandmother’, die alle dingen naar de glinsterende draden van haar lichaam heeft gecreëerd. Een andere legende vertelt over de constellatie van Ursa Major. Ze werd geboren als 7 mannen en veranderde in sterren. Pas nadat ze een spinnenweb ontrolde, klom ze naar het paradijs.
• In het Oude Peru aanbaden de Moche de natuur en creëerde ze kunstwerken waarin ook spinnen werden afgebeeld.
• In de inheemse Australische kunst, symboliseren spinnen iets heilig. Lord Spider, ‘Nareau’ genoemd, zou het universum hebben gecreëerd.
• In Japan, de ‘Tsuchigumo’ (vertaald: Aardspinnen) was een mythologische groep die in grotten zou hebben geleefd, maar ook een bovennatuurlijk mythisch wezen in de vorm van een jongen en een spin. Evenwel in Japan houdt men de symboliek van seductie staande, door de “hoerspin” af te beelden. Deze spin zou in een aantrekkelijke vrouw kunnen veranderen om de Samurai te verleiden. De “hoerspin” is bekend als ‘Jorōgumo’, verwijzend naar de gouden wielwebspin Nephila clavata.
• In de Islamitische traditie is de spin een heilig, te respecteren dier. In een verhaal waarin de profeet Muhammed en zijn metgezel Abu Bakr werden achtervolgd door soldaten, was het de spin die op bevel van Allah de grotopening waarin profeet Muhammed en Abu Bakr zich schuil hielden, met haar web afsloot. De soldaten liepen de grot voorbij, ervan uitgaande dat de profeet Muhammed en Abu Bakr zich nooit in de grot konden verschansen zonder het web stuk te maken.
• Conrad of Constance, een Heilige uit de 10e Eeuw, is voorgesteld als een bisschop met een kelk in de hand met een spin in of over de kelk. Volgens de legende was de spin in de kelk gevallen. Hoezeer geloofd werd dat spinnen dodelijk giftig waren, dronk Conrad alsnog uit de kelk als een teken van geloof.
• In een (mogelijks apocriefe) legende over koning Robert the Bruce van Scotland (14e Eeuw), symboliseert de spin hoop en volharding nadat de koning een spin had waargenomen die het moeilijk had om haar eigen web te beklimmen. Hij mocht evenwel vaststellen dat de spin niet opgaf en uiteindelijk slaagde in haar opzet. Deze waarneming maakte dat de koning uit zijn eigen schulp kroop en zodoende de onafhankelijk van Schotland realiseerde.
DE BRON VAN ARACHNOFOBIE
Zo, nu is het duidelijk… Spinnen hebben doorheen de geschiedenis meerdere plaatsen ingenomen. Hoewel ze niet altijd als symbool voor angst optraden, hebben ze toch altijd een mystieke connotatie genoten. Hun vertoning en gedrag hebben ontelbaar veel legendes, verhalen en sagas geïnspireerd. Waar is dan eigenlijk die angst begonnen? Studies wijzen op verschillende opties. Ik ga er samen met u graag op sommige wat dieper in.
• Volgens Jay Friedenberg en Gordon Silverman in hun boek ‘Cognitive Science: An Introduction to the study of the mind’ zijn fobieën zoals arachnofobie mogelijks een overdreven uiting van onze instinctieve respons dat ons als mens heeft geholpen bij het overleven. Overdreven, omdat hoewel sommige spinachtigen voor de mens gevaarlijk kunnen zijn, de meeste spinachtigen niet voldoen aan de criteria om een “dreiging” te vormen in het dierenrijk, waar grootte onbetwistbaar een beïnvloedende factor is. De meeste spinnen zijn, zoals we allemaal weten, relatief klein en hun gif, op enkele uitzonderingen na, weinig effectief op mensen. Toch doen arachnofoben er alles aan om hun omgeving vrij te maken van spinnen, hetwelk in termen van overleving een evolutionair voordeel over niet-arachnofoben zou kunnen betekenen. (Friedenberg & Silverman, 2005)
• Graham C. L. Davey relateert arachnofobie met ziekte. Volgens hem staat de angst van spinnen in nauw verband met de intrinsieke respons om ziektes te vermijden. De link tussen spinnen en ziekte kan worden gezocht bij de vele epidemies die Europa raakten gedurende de Middeleeuwen. De spin was een gemakkelijk doelwit voor de angsten die met deze epidemies gepaard gingen. Deze theorie suggereert dat arachnofobie eerder een cultureel en geen biologisch fenomeen is, hetwelk vooral in verband kan worden gebracht met de meest voorkomende Europese samenlevingen. (Davey, 1994)
• Een studie door psychologisch professor Jon May (Plymouth Universiteit) benadrukt dat het voorkomen van de spinachtigen verschillend is aan eender welke andere diersoort op deze wereld. Hij beweert dat studies hebben aangetoond dat mensen afgeronde vormen verkiezen boven hoekige vormen, dat we allemaal slechte associaties hebben met donkere kleuren en dat we een voorkeur hebben voor dieren die we gemakkelijker “verstaan”. Vanuit deze gedachte “verliest” de spin op alle vlakken, hetwelk zou verklaren waarom mensen een gevoel van angst ervaren bij het zien van (een afbeelding van) een spin. (Cohen, 2012)
• Volgens ‘Association for Psychological Science’, is het duidelijk dat arachnofobie een aangeleerde angst is. We worden er niet mee geboren, maar het wordt ons aangeleerd in onze kindertijd, zij het door onze ouders dan wel door ervaring. (Association for Psychological Science, 2011)
Het moge duidelijk zijn dat evolutionaire verklaringen voor fobieën zoals arachnofobie nog steeds onopgelost blijven. Hoewel alle theorieën hun argumenten duidelijk aan de man brengen, is er nog steeds geen duidelijk antwoord op de vraag waarom mensen zo bang zijn voor spinnen. Hierbij zou ik graag mijn persoonlijke ervaring delen.
KINDEREN EN HUN ‘ANGST’ VOOR SPINNEN
In het dagelijkse leven ben ik een leraar in het lagere onderwijs waar ik vooral lesgeef aan kindjes van 8-9 jaar. Elk jaar rond het begin van de herfst zien we ook op school overal ‘griezelige kruipertjes’ tevoorschijn komen. Doorgaans is er wel 1 kindje dat met een plastic container in de klas wandelt en trots zijn gevangen spinnetjes, wormen, rupsen, duizendpoten, miljoenpoten en/of andere ongewervelde diertjes aan zijn klasgenoten toont. Kort daarna zie je heel veel andere kinderen met hun met plastic bakjes gevulde zakken lustig op zoek gaan naar diertjes die ze her en der kunnen vinden. Waar sommige kinderen van geen ophouden weten, staan de andere kindjes een beetje ongemakkelijk toe te kijken. Het is op dit moment dat ik beslis met enkele van mijn persoonlijke dieren op school te arriveren. Er zijn immers zoveel mooie spinnen in deze wereld. Met deze les, dewelke ik reeds meermaals heb gegeven, bekom ik steeds hetzelfde resultaat.
Zelfs met de terraria mooi afgesloten, zijn er altijd een aantal kinderen die erg terughoudend zijn of zelfs met het angstzweet op het voorhoofd toegeven niet in mijn buurt wensen te komen zolang de spinnen in de buurt zijn. Toch neemt naarmate de tijd verstrijkt de angst heel langzaam af. Voor ze het goed en wel beseffen, staan alle kinderen geïntrigeerd naar spinnen en vervellingen te kijken, durven ze de vervellingen aanraken en vragen ze zelfs of ze de spin eens mogen vasthouden. Eens ik heb uitgelegd hoeveel stress dit kan veroorzaken bij de spinnen en dat ik mijn diertjes om deze reden zelf niet vasthoud, tenzij het niet anders kan, begrijpen de kinderen perfect dat het hanteren van spinnen geen goed idee is. Het duurt niet lang voordat men ook begrijpt dat spinnen niet moeten worden gevreesd, maar worden gerespecteerd. In de weken die op deze les volgen, zie ik vrijwel alle kinderen met hun bakjes overal op zoek gaan naar spinnetjes en hoor ik ze de ouders onder meer uitleggen hoe ze het verschil tussen een mannetje en een vrouwtje kunnen waarnemen. Op het oudercontact in oktober hoor ik meerdere ouders lachend zeggen dat hun kindjes zoals mij geworden zijn. De kinderen houden van spinnetjes en willen er graag een paar op hun nachtkastje, zij het dat deze mooie boodschap vaak wordt afgesloten met de woorden ‘maar wij (de ouders) zijn er bang van”. Wel, moet ik nog meer zeggen om dit artikel af te sluiten? Angst voor spinnen is overduidelijk aangeleerd en niet aangeboren.
DANKWOORD
Langs deze weg had ik graag Steven Lenaerts bedankt om het hele artikel ter correctie door te nemen en scherp te stellen. Ook Peter Kirk had ik graag bedankt voor de vele nuttige tips. Tenslotte, maar niet in het minst, dank ik alle kinderen die het ‘onderwerp’ waren voor het laatste deel van dit artikel, en diens ouders die me de toegang verleenden om foto’s van hun kinderen voor dit artikel te gebruiken.
REFERENTIES
• Schmitt, W.J. (2009): Neurobiologie der Spinnenphobie. Schweizer Archiv für Neurologie 160 (8): 325-355.
• Magialavori, M. (2005): Bitten in the Soul. Matrix. Chapter: ‘The Myth’.
• ‘Arachnophobia’ Wikipedia: The Free Encyclopedia. Wikimedia Foundation, Inc. 22 July 2004. Web. July 2014.
• ‘Cultural depictions of spiders’ Wikipedia: The Free Encyclopedia. Wikimedia Foundation, Inc. 22 July 2004. Web. July 2014.
• Friedenberg, J. and Silverman, G. (2005). Cognitive Science: An Introduction to the Study of Mind. SAGE. pp. 244–245. ISBN 1-4129-2568-1
• Davey, G.C.L. (1994). The “Disgusting” Spider: The Role of Disease and Illness in the Perpetuation of Fear of Spiders. Society and Animals 2 (1): 17–25.
• Cohen, T. (2012, June 13). The shape of fear… Why spiders scare us so much: Humans are hardwired to fear their angular legs and unpredictability. The Daily Mail.
• Association for Psychological Science. (2011, January 25). People Aren’t Born Afraid of Spiders and Snakes: Fear Is Quickly Learned During Infancy.
COPYRIGHT
We wensen hierbij graag Hans Cools in het bijzonder te bedanken om dit mooie artikel op deze website te mogen publiceren.
Originele tekst (EN): Hans Cools
Vertaling: Dennis Van Vlierberghe (facebookgroep en –pagina)
Fotografie: © Hans Cools, publiek domein of creative commons
Dit artikel werd evenwel gepubliceerd in The Journal Of The British Tarantula Society, October 2014, 29 (3), pagina 120-125.
ARACHNOFOBIE AANPAKKEN
Hoewel er erg veel van op het internet te vinden is, gaan we geen uitspraken doen over de beste wijze van aanpak bij arachnofobie. Cognitieve gedragstherapie heeft zich in de strijd tegen arachnofobie al meermaals effectief bewezen. Ook VR Therapie is aan een opmars bezig. De professionele uitleg laten we over aan de specialisten. Veel succes!
Heb jij last van een fobie? Lees hier meer over angststoornissen of angsten in het algemeen.
België
Bespreek de mogelijkheden met een psychotherapeut voor een behandeling.
Nog vragen? Contacteer een psychotherapeut.
Of ga meteen naar Antwerpen, Gent, Leuven, Mechelen, Brugge, Aalst, Brussel, Kortrijk. Zoek hier een therapeut op gemeente.
Nederland
Bespreek de mogelijkheden met een psychotherapeut voor een behandeling.
Nog vragen? Contacteer een psychotherapeut.
[:en]
Arachnophobia – The spider as a symbol of fear: Biological, cultural or neither?
– by Hans Cools
As tarantula hobbyists, we are confronted all too often with ‘arachnophobia’. Moreover, I’ve found myself to have been personally insulted just because of the fact that I keep and breed arachnids. Showing a picture on a social network is enough for countless reactions along the lines of “Gross, how can you be in the same house as that?” and “That’s repulsive! I’m blocking your pictures!”. I’ve always wondered: if people would react the same on pictures of dogs and cats (for example), would those reactions be justified? No, a reaction like that would get you crucified, because you have to respect the animals of your friends and acquaintances. So why isn’t this valid for arachnids? What is it that demonizes arachnids in today’s world? Has it always been like this or is it just a contemporary thing? Is there an evolutionary reason or are we just making it all up? I’ll try to answer these questions in this article.
Oh, just to make sure that I won’t be crucified myself after this paragraph: I have a dog myself too, which I love, and I like cats as well!
WHAT IS ARACHNOPHOBIA?
First of all, let us tackle the actual term ‘arachnophobia’. The Oxford English Dictionary defines the word as an “extreme or irrational fear of spiders”. Merriam-Webster tells us that it is a “pathological fear or loathing of spiders”. It’s striking that the latter uses the word ‘pathological’, which leaves no doubt about the character of the problem: it’s a medically ascertainable illness or mental problem. It seems, therefore, that we use the term ‘arachnophobia’ a bit too often. An ‘everyday’ fear of spiders is not something we should call ‘arachnophobia’. We can only use the term when it gets worse than that: people who get uneasy, or even start getting panic attacks, when they are in any area they believe could harbor spiders or that has visible signs of their presence, such as webs. They will show physical symptoms, such as – as mentioned before – panic attacks, screaming/crying, troubled breathing, excessive sweating or even heart problems. In some extreme cases, even a picture or a drawing of a spider can trigger this kind of fear.
MOST COMMON PHOBIA?
According to a German study (Schmitt, 2009), between 3.5 and 6.1% of the world population is affected by arachnophobia. With over 7 billion people in the world, this means there are literally hundreds of millions of people who suffer from it. This number is astonishing. I did a simple test myself. I googled for ‘most common phobias’. On the first result page alone, all of the hits I got – yes, ALL of them – were lists of phobias that had arachnophobia in the top ten, and in most of them, it was at number one. And even if some of the websites had no scientific basis for composing the list whatsoever, it tells us a lot about people’s perceptions of these particular fears and phobias and especially, of course, arachnophobia.
THE SPIDER AS A SYMBOL OF FEAR
It seems that there are few animals that engender in humans the degree of disgust and irrational fear that spiders do. It seems absurd that neither the size, nor the danger of the animal – apart from some exceptions – justify the degree of anxiety and panic that this little animal can cause. An old medical term ‘hysteria’ is appropriate for this state, and seeing the number of people affected by it, maybe even ‘mass hysteria’. This reaction suggests that it is exactly the spider’s psychological significance that is the real danger.
According to ‘Bitten in the Soul’ (Magialavori, 2005), man has always had the fantasy of being a victim to the spider which, in itself, is an absurd distortion of the biological reality. These fantasies include the perception of being threatened and an insidious and ambush-like feeling; being caught in the web of the spider. He also names the importance of the female gender in the spider world as a fundamental point of extraordinary importance. He refers to Freud and psychoanalyst Karl Abraham, interpreting the spider’s infantile existence in man’s subconscious as the wicked mother of whom the child is afraid. The biological fact that the male spider is significantly smaller in size than the female means that copulation is a risk to his life. So maybe these fantasies were an early expression of (conscious or subconscious) fear of women in a male dominated world? Furthermore there is the powerful symbol of captivity, an animal that has the power to ensnare its victim, and restrict the autonomy of the individual before taking its life.
CULTURAL DEPICTIONS OF SPIDERS
So we know that arachnophobia is not just a contemporary notion, as it’s been described in the 18th and 19th centuries already. But can we trace it back even earlier than that? Let’s take a look at some cultural depictions of spiders, and what their role was.
When gathering information, it quickly becomes apparent that spiders have had many cultural depictions from early on, representing various things. Yes, various things. This means: not only fear. The spider, along with its web, can be found in mythological fables, spiritual and occult depictions, cosmology, ancient oral traditions, etc.
A SUMMARY
• In Ancient Egypt, the spider was associated with the goddess Neith, a symbol for the ‘weaver of destiny’. This link continues later on through Ishtar (Babylonia), Athena (Greece) and later equated to Minerva (Rome).
• In Greek-Roman mythology, Arachne was a skilled human weaver who bragged that she was a better weaver than Minerva. Minerva (as Athena) was the goddess of weaving (amongst others). Arachne refused to acknowledge that her skill came from Minerva. According to Ovid, the goddess was so envious of the magnificent woman-made tapestry, that she destroyed the tapestry and loom, slashed Arachne’s face and turned Arachne into a spider. This the origin of the name ‘Arachnida’ in biology and taxonomy.
• In African mythology, the spider can be found both as a creation deity and as a ’trickster’, resulting in allegorical stories that teach a moral lesson.
• Native American cultures also include a trickster-spider, known by several names, and a creating deity called ‘Spider Grandmother’, who created all things through the shimmering threads of her body. Another legend tells about the constellation Ursa Major being born as seven men transformed into stars, and climbing to paradise by unrolling a spider’s web.
• In Ancient Peru, the Moche people included artwork of spiders in their worship of nature.
• In native Australian art, spiders symbolize something sacred. There is a Lord Spider called ‘Nareau’, who created the universe.
• In Japan, the ‘Tsuchigumo’ (translated: Earth spiders) were a mythological ethnic group said to have lived in caverns, as well as a mythical supernatural creature in the form of a boy as well as a giant spider. Also in Japan, there is a depiction of a ‘whore spider’, able to transform into a seductive woman to seduce samurai. She is called ‘Jorōgumo’, referring to the golden orb-spider Nephila clavata, commonly called ‘Jorō-gumo’, or ‘Jorō spider’.
• In Islamic tradition, the spider is a holy, to-be-respected animal. In a story where the prophet Muhammed and his companion Abu Bakr were being pursued by soldiers, it was the spider (commanded by Allah) that weaved a web across the opening of the cave where they were hiding. The soldiers passed the cave, figuring Muhammed and his companion could not have entered without breaking the web.
• A 10th century Saint called Conrad of Constance is represented as a bishop holding a chalice with a spider in or over it. According to legend, a spider fell into his chalice while he was celebrating mass. Even though spiders were believed to be deadly poisonous (yes, poisonous, not only venomous!), Conrad drank the wine anyway, with the spider still in it, as a token of faith.
• In a (possibly apocryphal) legend about King Robert the Bruce of Scotland (14th century), the spider symbolizes hope and perseverance, after the king saw the spider failing to climb its own silken thread. He noticed, though, that the spider persevered and eventually succeeded. This realization made him come out of hiding, eventually winning Scotland’s independence.
THE SOURCE OF ARACHNOPHOBIA
So, it is evident: spiders have been a symbol for a wide array of things for thousands of years. Though clearly not only symbolizing fear, it seems that spiders have always provoked a somewhat mystical feeling. Their appearance as well as their behaviour have inspired numerous legends, stories and sagas alike. So where did the fear start? Studies indicate several options, and I’ll gladly go over some of them for you.
• According to Jay Friedenberg and Gordon Silverman in their book ‘Cognitive Science: An Introduction to the study of the mind’, phobias such as arachnophobia may be an exaggerated form of an instinctive response that helped early humans to survive. Exaggerated, because even though some arachnids can be dangerous to man, most of them don’t fit the criterion for being a ’threat’ in the animal kingdom, where size is definitely a factor. Because, as we know, almost all arachnids are relatively small in size, and rarely dangerous to humans. Yet, with arachnophobes doing everything within their power to make their surroundings spider-free, they could have an evolutionary advantage over non-arachnophobes in terms of survival. (Friedenberg & Silverman, 2005)
• Graham C. L. Davey links arachnophobia to the role of disease and illness. According to him, the fear of spiders is closely associated with the disease-avoidance response of disgust. This association between arachnids and illness appears to be linked to the many epidemics that struck Europe from the Dark Ages onwards. The spider, in this case, was an easy displaced target for the anxieties caused by these epidemics. This theory suggests that arachnophobia is a cultural phenomenon rather than a biological one, most common in predominantly European societies. (Davey, 1994)
• A study by psychology professor Jon May (Plymouth University) points out that the appearance of arachnids is different from any other animal on Earth. He says that studies have shown that people tend to dislike angular shapes and prefer curved ones, that we have bad associations with dark colours and prefer creatures we feel we can easily ‘understand’. In this sense, spiders tick all the boxes, which would explain why a people feel a sensation of or close to fear after seeing only a picture of a spider. (Cohen, 2012)
• According to the ‘Association for Psychological Science’, it is clear that arachnophobia is a learned fear. We are not born with it, but acquire it when we are children. If not by our parents, then by experience. (Association for Psychological Science, 2011)
It is clear that an evolutionary reason for phobias such as arachnophobia remains unsolved. Though all of the theories have their merit, there is no clear answer to the question: ‘Why are people afraid of spiders?’ And with this, I’d like to share a personal experience.
CHILDREN AND THEIR ‘FEAR’ OF SPIDERS
In my daily life, I teach in primary school, mostly 8-9 year olds. Every year, when autumn arrives, you see ‘creepy crawlies’ showing up everywhere. One of the kids usually starts with bringing a small plastic container to the classroom containing a spider, some caterpillars, worms, centipedes, millipedes or some kind of invertebrate they have found. Soon after that, half the kids in school are trying to find animals all over the playground and have their satchels stuffed ready with empty plastic containers. At first, some kids will be reluctant to help catching the animals, preferring to observe their friends rather than partaking. It’s at this point that I usually bring some of my own animals to school. With my personal tarantula collection, I feel it’s a fantastic way to show these kids what other arachnids can be seen in the outside world. This particular lesson (I’ve given it several times) always has the same result.
At first there will be some kids who are hesitant and some that even admit they are scared and don’t want to come near me when any of my arachnids are close, even with all terrariums safely closed. Yet slowly, very slowly, the fear starts to subside. Soon, they’ll be touching and observing moults, looking at the spiders from every possible corner and asking me to hold them. To which I say, “No.” I explain to them why it would be very stressful for the animals to hold them and that I never do it myself unless it is unavoidable. They quickly understand that spiders are animals to be respected rather than to be feared. In the weeks after this class all of them will be collecting spiders from the playground and their gardens, explaining to their parents how you can recognize a male or a female spider, etc. In the parent-teacher evenings we usually have late October, the parents tell me – joking – that their kids are now like me, loving spiders and wanting to keep them, but that they (the parents!) are still afraid of them! Well, do I need to say more to conclude this article? If you ask me, yes, it’s an acquired fear, not one we are born with.
ACKNOWLEDGEMENTS
I would like to thank Steven Lenaerts for proofreading this article and for helping me with the finishing touches, as well as Peter Kirk for his helpful tips. Last but not least I’d like to thank the children who were my ‘subjects’ for the last part of this article, and their parents for allowing me to use their pictures.
REFERENCES
• Schmitt, W.J. (2009): Neurobiologie der Spinnenphobie. Schweizer Archiv für Neurologie 160 (8): 325-355.
• Magialavori, M. (2005): Bitten in the Soul. Matrix. Chapter: ‘The Myth’.
• ‘Arachnophobia’ Wikipedia: The Free Encyclopedia. Wikimedia Foundation, Inc. 22 July 2004. Web. July 2014.
• ‘Cultural depictions of spiders’ Wikipedia: The Free Encyclopedia. Wikimedia Foundation, Inc. 22 July 2004. Web. July 2014.
• Friedenberg, J. and Silverman, G. (2005). Cognitive Science: An Introduction to the Study of Mind. SAGE. pp. 244–245. ISBN 1-4129-2568-1
• Davey, G.C.L. (1994). The “Disgusting” Spider: The Role of Disease and Illness in the Perpetuation of Fear of Spiders. Society and Animals 2 (1): 17–25.
• Cohen, T. (2012, June 13). The shape of fear… Why spiders scare us so much: Humans are hardwired to fear their angular legs and unpredictability. The Daily Mail.
• Association for Psychological Science. (2011, January 25). People Aren’t Born Afraid of Spiders and Snakes: Fear Is Quickly Learned During Infancy.
COPYRIGHT
Special thanks goes out to Hans Cools for giving us the opportunity to share this beautiful article on our website.
Text: Hans Cools
Photography: Either in © Hans Cools, public domain or creative commons
This article has been published in The Journal Of The British Tarantula Society, October 2014, 29 (3), page 120-125.
OVERCOME ARACHNOFOBIA
However many strategies to overcome arachnophobia can be found on the internet, we leave the approach to the professionals. C(ognitive) B(ehavioral) T(herapy) has proven its effectiveness throughout the years. V(irtual) R(eality) Therapy might be an option as well. Best of luck in your courageous attempt to overcome your fears.
Read more about anxiety disorders or fear.
Belgium
Talk about the possibilities with a psychotherapist.
More questions? Contact a psychotherapist.
Or look for psychotherapists in Antwerp, Ghent, Leuven, Mechelen, Bruges, Aalst, Brussels, Kortrijk.
Netherlands
Talk about the possibilities with a psychotherapist.
More questions? Contact a psychotherapist.
[:]