De levenscyclus van een vogelspin is zonder enige voorkennis, zacht uitgedrukt, een surreëel tot haast buitenaards gegeven. Maak kennis met larven, nimfen en spiderlingen en sta samen met mij versteld van de schoonheid, maar ook de wreedheid van moeder Natuur.
Wanneer zijn vogelspinnen volwassen?
Vogelspinnen kunnen als volwassen worden beschouwd vanaf het moment dat ze geslachtsrijp zijn. Mannetjes laten zich hierin erg gemakkelijk onderscheiden door de aanwezigheid van bulbussen aan de pedipalpen, met al dan niet tibiaalhaken aan de onderzijde van de tibiae van het voorste pootpaar. Over dit laatste beschikt echter niet elke vogelspin, hetwelk als referentie kan dienen om 2 gelijkaardige soorten van elkaar te onderscheiden (voorbeeld). Bij vrouwtjes is het echter veel moeilijker om te bepalen wanneer ze geslachtsrijp zijn. Anatomisch gezien is een vrouwtje volwassen van zodra haar spermathecae verhard is. Met kleuren van rood, tot zwart en bruin, blijft het vaststellen ervan een werkje voor de ervaren hobbyist. Uitzonderingen beschikken zelfs niet over spermathecae (voorbeeld), waardoor ik er liever vanuit ga dat een vrouwtje wellicht geslachtsrijp is van zodra ze 75% van haar “maximale grootte” bereikt heeft, met een carapax zo groot als die van het mannetje. Veel valt ook af te leiden aan de mate waarin het vrouwtje een mannetje al dan niet vriendelijk verwelkomt.
Hoe verloopt een paring?
Mannen introduceren zichzelf door trommelbewegingen te maken, hetwelk hen evenwel op de hoogte stelt of het vrouwtje al dan niet bereid is om te paren. Deze baltsceremonie kan uren duren, tot op het moment dat het kleine mannetje zijn grote vrouwtje dubbel plooit en met zijn bulbussen haar spermathecae van zijn sperma voorziet, terwijl hij al dan niet haar gifkaken neutraliseert met zijn tibiaalhaken. Vogelspinnen die niet over spermathecae beschikken, slaan de ontvangen sperma op in de oviducts en uterus externus. Paringen bij vogelspinnen verlopen niet altijd zonder slag of stoot. Waar de ene misschien tijdelijk bij het vrouwtje mag intrekken, zal de andere er al dan niet geradbraakt en met de daver op het lijf vanaf komen, hetwelk alsnog beter is dan de heren die na de paring als maaltijd voor de vrouw dienen. Wie welke toekomst beschoren is, kan niemand voorspellen, zij het dat het aannemelijker is dat een Pterinochilus murinus na een paring zijn vrouw enkele dagen vergezelt, tegenover een Chromatopelma cyaneopubescens die zijn vrouwtje wellicht niet overleeft.
De paring was succesvol, wat gebeurt er dan?
Na een succesvolle paring zullen de wegen van man en vrouw, indien de man zijn ontmoeting heeft overleefd, voorgoed uit elkaar gaan. Voortaan rust de verantwoordelijkheid voor het nageslacht bij de vrouw. Nadat eitjes gerijpt zijn in het achterlijf, zal de vrouw zich afsluiten van de buitenwereld. We staan haast aan het begin van een nieuwe levenscyclus, ingedeeld in meerdere stadia.
• Het embryonale stadium
Van zodra de vrouw de tijd rijp acht, zal ze een dik web beginnen spinnen, stevig vastgemaakt waar mogelijk, om er vervolgens de onbevruchte eieren uit het achterlijf in neer te laten. Deze eieren bevrucht ze door het sperma van de man, hetwelk ze tot die tijd sinds de paring in haar lichaam heeft opgeslagen, over de eieren te laten stromen. Met dit achter de rug zal het vrouwtje ter bescherming een nieuwe laag spinrag over de eieren webben en het geheel met haar pedipalpen en gifkaken oprollen tot 1 grote bol, de cocon, al dan niet uitgerust met brandharen en/of gecamoufleerd met wat ze in haar omgeving kan vinden. Met vele levens in de maak, ontfermt ook deze moeder zich over haar jongen. De cocon is haar dierbaarste bezit, haar kroonjuweel, dewelke ze slechts verlaat in heel uitzonderlijke omstandigheden. Voedsel zal pertinent geweigerd worden, op enkele uitzonderingen na, en met de gifkaken en de pedipalpen over haar cocon is ze onmiddellijk in staat bij verstoring dieper in haar schuilplaats te vluchten (voorbeeld). Andere vogelspinnen beschermen de cocon met hun lichaam en zullen zich bij verstoring eerder dreigend of aanvallend tussen de cocon en de belager begeven.
• Het larvenstadium
Ondertussen ontpoppen de embryo’s zich in de cocon tot larven. Het is een prachtig fenomeen, wetende dat er uit de bevruchte eieren 8 poten, 2 pedipalpen en een carapax tevoorschijn komen, met ogen als zwarte puntjes en het ei als achterlijf. De vogelspinnetjes zijn minuscuul, uniform doorschijnend en kaal. Zolang leven ze op de dooierreserves in het achterlijf, onbevruchte eieren en/of andere larven.
• Het nimfenstadium
Het larvenstadium laat de vogelspin achter zich als ze aan haar eerste vervelling begint. Nimfen zijn gemakkelijk van larven te onderscheiden daar de vogelspinnetjes vanaf dan uitgerust zijn met haren op het lichaam. Nog enkele weken en ze zijn klaar om de cocon te verlaten.
Wanneer trekken vogelspinnen de wijde wereld in?
• Het spiderlingstadium
Enkele weken tot zelfs 3 maanden na aanvang van het nimfenstadium, zullen de kleine vogelspinnetjes een tweede keer vervellen, ditmaal tot spiderling. Voortaan zien we echte spinnetjes, al dan niet voorzien van mooie patronen en kleuren, dewelke bij vervellingen vervagen, toenemen of veranderen om stelselmatig te groeien tot de vogelspin zoals we ze kennen. Van zodra de moeder de cocon heeft geopend, zijn zowel nimfen als spiderlingen in de cocon grotendeels op zichzelf aangewezen. Blootgesteld aan de gevaren van de buitenwereld hebben ze nood aan een goede schuilplaats en voedsel om te overleven. In sommige gevallen ontfermt de moeder zich nog enige tijd over het welzijn van haar kleintjes door prooidieren te vangen en aan te bieden als maaltijd, zoals Monocentropus balfouri, Theraphosa blondi en sommige Afrikaanse vogelspinnen, al zijn dit eerder de uitzonderingen dan de regel. Van zodra ze het moederlijke web verlaten, is dit voorgoed en ieder voor zich.
Hoeveel van de spiderlingen bereiken volwassenheid?
Naast alle vijanden waarmee de vogelspin te kampen krijgt, zijn de sterfgevallen in de prille beginfase significant. Het is echter zeer moeilijk hier een standaard op te kleven, daar cocons in grootte en aantal bevruchte eieren aanzienlijk kunnen verschillen. Raar maar waar is het milieu hier een zeer beïnvloedende factor in. Vogelspinnen uit een stabiel milieu produceren vaak minder nakomelingen, daar temperatuur, luchtvochtigheid en voedselaanbod het hele jaar door vrij constant zijn, in tegenstelling tot gebieden met een instabiel milieu waar de vogelspin met zowel koude, hitte, hevige regenval, extreme droogte, voedselschaarste, enz te maken krijgt. Deze vogelspinnen maken grotere legsels, in de veronderstelling dat er altijd wel een aantal spiderlingen tot grote, volwassen dieren kunnen groeien.
• Het juvenile-, sub-adult en adult stadium
Naarmate de spiderling ouder wordt, nemen de overlevingskansen toe, tenzij ze plots geveld wordt door parasieten, schimmels of spinnendoders. De spin is weerbaarder tegen uiteenlopende weersomstandigheden en het palet aan mogelijke prooidieren is toegenomen. Opmerkelijk is dat vogelspinnen hun leven lang niet alleen van kleur veranderen, maar dat ook het gedrag kan wijzigen. Zo gaan spiderlingen van Caribena versicolor zich lager aan de grond nestelen dan hun oudere broers en zusjes en zal Chilobrachys fimbriatus pas op latere leeftijd vaker aan de oppervlakte te zien zijn. Van zodra 2 volwassen dieren elkaar het pad kruisen, begint alles weer van voren af aan. Veel succes, heren!
Hoe kan ik de paring voorbereiden?
Gelieve hiervoor bij de spin op deze website te kijken waarmee u wenst te kweken. Onderaan, bij “kweek”, vindt u meer informatie over de plan van aanpak.
Hoe verzorg ik de eitjes?
De cocon is een beschermende en steriele omgeving waarin de eitjes zich ontwikkelen tot larven en nimfen. Pas van zodra de moeder de cocon opent, kunnen de kleintjes vrij gaan rondlopen. Het gebeurt zelden dat de moeder de cocon voor het nimfenstadium opent. Desgevallend zijn de gevolgen voor de eitjes desastreus. Enkel bij uitzonderingen als deze is het aangeraden de cocon eerder van de moeder weg te nemen en verdere zorg op u te nemen. Desgevallend moet u meermaals per dag de eieren draaien zodat het gewicht niet aan 1 zijde gaat doorwegen. In het andere geval is het aangeraden de cocon zo lang mogelijk bij de moeder te laten en deze pas weg te nemen wanneer de moeder van plan zou zijn deze te gaan open maken. In onze berichten kunt u telkens onder “kweek” lezen wanneer het bij welke spin aanbevolen is de cocon van de moeder te ontnemen. Plaats de eieren in een incubator met de omgevingsfactoren die de spin in haar natuurlijke habitat ervaart. Doorgaans bevinden de temperaturen zich tussen 25-28°C, met een luchtvochtigheid tegen 70% aan. Vaak loopt dit laatste op naargelang de spin in vochtiger gebied leeft. Hoe u een incubator maakt, ziet u in de foto hieronder (of bekijk de video van tarantulaguy1976). Weet echter dat sommige kwekers overtuigd zijn van de meerwaarde de spinnetjes bij hun moeder uit de cocon te laten komen. Hoezeer de overlevingskansen individueel tijdelijk afnemen, zou deze fase de spiderlingen sterken. Gaat u spiderlingen echter best een apart onderkomen aanbieden. Ze worden afhankelijk van voeding uit de directe omgeving, hetwelk zeer vaak, maar niet altijd, in kannibalisme resulteert.
COPYRIGHT
• Tekst: Dennis Van Vlierberghe (facebookgroep en –pagina)
• Fotografie: Austin Spears, Matthijs Tempelman